Na czym polega zachowek?
Sprawy spadkowe nie należą do prostych, a biorąc pod uwagę sytuacje, w których mamy z nim do czynienia można powiedzieć wprost — że bywają one trudne, stresujące, wiążą się z ogromną ilością emocji. Najczęściej mówiąc o prawie spadkowym, odnosimy się do spadku i zachowku. Dziś zajmiemy się tym drugiem pojęciem. Zobaczmy zatem, czym jest zachowek? Komu się należy i jak go uzyskać?
Co to jest zachowek po zmarłym?
Zachowek służy ochronie interesów najbliższych zmarłego. To swego rodzaju kompromis między zagwarantowaną spadkodawcy swobodą dysponowania własnym majątkiem na wypadek śmierci a prawem bliskich do partycypowania w majątku zmarłego członka ich rodziny. Można zatem powiedzieć również, że zapobiega on wyrządzeniu krzywdy tym, którzy zostają po zmarłym, a w ich mniemaniu zostali niewłaściwie potraktowani w decyzjach testamentowych. Mowa tu o sytuacji, kiedy nie dostali nic, bądź rażąco mniej niż należy im się z punktu widzenia kwot określonych w prawie spadkowym za minimalne. Biorąc pod uwagę obowiązujące prawo, zwykle wynosi on połowę tego, ile należałoby się danej osobie przy dziedziczeniu ustawowym, a gdy mowa jest o małoletnich, należy im się ⅔ wartości udziału spadkowego, podobnie gdy sprawa dotyczyłaby osób trwale niezdolnych do pracy.
W jaki sposób uzyskać zachowek?
Do zachowku mają prawo tylko osoby wymienione w treści art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego tj. zstępnym (dzieciom, wnukom, prawnukom), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy. Jego ustalaniem zajmują się biegli — wyliczając tzw. substrat zachowku, równy czystej wartości spadku wraz z wartością darowizn, które podlegają doliczeniu. Czysta wartość spadku to aktywa spadkowe pozostające po odliczeniu długów (pasywów).
O prawie do zachowku można mówić gdy spadkodawca pomija z sobie znanych tylko powodów osoby, którym prawnie należy się spadek, czyli gdy cały majtek przepisuje na przyjaciela, żonę — pomijając dzieci, czy też, gdy na drodze darowizny wszystkie nieruchomości przekaże jednej osobie.
